Jednoho zimního večera roku 1591 je v Istanbulu zavražděn přední iluminátor rukopisů a nyní k nám promlouvá ze studny, kam vrah hodil jeho tělo. Jeho hlas se ale ztrácí v koncertu ostatních hlasů, mezi nimiž figurují mistři sultánovy malířské dílny, knihař Kara a jeho milenka Şeküre, dohazovačka Ester, Strýc Efendi i mince, červená barva, smrt, pes nebo třeba strom. Každý z nich předkládá svůj pohled na svět a snaží se nás přesvědčit o své pravdě a je jen na čtenáři, jaký obrázek si z tohoto napínavého příběhu poskládá.
Román je vrcholným dílem tohoto tureckého nositele Nobelovy ceny za literaturu (2006).
Přeložil Petr Kučera
Oto książka wyjątkowa, sytuująca się na pograniczu rozważań
historycznoliterackich, historycznych i politologicznych, ale też mająca nader
ambitne zadanie – przedstawienie dwudziestowiecznej literatury tureckiej we
wszystkich jej niełatwych uwikłaniach w konteksty historyczne, przemiany
świadomości narodowej i przenikanie się tradycji rodzimej z nurtami
europejskimi. Jak – obszernie, ale i na tyle syntetycznie, by wywód pozostał
przejrzysty – przedstawić turecką „pękniętą duszę”, wrażliwą na tendencje
popychające ją ku przeciwieństwom, objawiającą się w mentalności rozbitej
między nowoczesnością a głębokim zanurzeniem w tradycji, religijności,
kompleksy prowincji i relacje postkolonialne? Jak pokazać całą odbijającą się
w literaturze panoramę, na którą składają się idee narodotwórcze, sprzeczne
koncepcje osmanizmu i okcydentalizacji, ruch laicyzacji społeczeństwa,
problemy swobody obyczajowej, nowa świadomość wielkomiejskich elit, pamięć
wojennych rzezi, bolesne doświadczenie korupcji politycznej, wpływ ideologii
totalitarnych, emancypacja kobiet, konflikt patriotyzmu i postmodernizmu
tudzież objawiające wolę ludu mechanizmy demokratyczne? Oto najważniejsze i
najtrudniejsze zadanie, które zarazem sprawia, że lektura tej książki jest tak
fascynująca. Poruszając się płynnie między wątkami literackimi i wykładem
historyczno-politologicznym, Autorka oferuje nam niepowtarzalny wgląd w
skomplikowany obraz współczesnej Turcji oraz jej lustrzane artystyczne
odbicie.
