Knihobot

Agnieszka Komorowska

    Belarus. Neither Europe, nor Russia. Opinions of Belarusian Elites
    Scham und Schrift
    Poetiken des Scheiterns
    Wyobraźnia. Osoba Teodramat. Antropologia poetycka
    • Praca Antropologia poetycka w dramatach Cypriana Norwida i Karola Wojtyły jest interdyscyplinarnym i komparatystycznym studium nad dramatem odczytywanym przez pryzmat toposu theatrum mundi. Interdyscyplinarnym ponieważ sięga zarówno po narzędzia filologiczne i teatrologiczne, jak filozoficzne oraz teologiczne. Komparatystycznym ponieważ dramaturgia tytułowych autorów odczytywana jest w swoistym dialogu, w którym obie strony wzajem otwierają dla siebie nowe płaszczyzny sensu. Bogate instrumentarium metodologiczne prowadzić ma w rezultacie do wydobycia aksjologicznych podstaw wizji człowieczeństwa wpisanej w dramaty. Dramaturgia odczytywana jest w perspektywie chrześcijańskiej wyobraźni tak został nazwany rozdział metodologiczny. Za summę tej wyobraźni autorka uznaje dzieło Hansa Ursa von Balthasara Teodramatyka, w którym historię świętą ujmuje się w kategoriach teatralnych, i stara się uchwycić wątki szczególnie cenne dla badań nad dramaturgią. Kolejny rozdział pracy ukazuje bogactwo doświadczeń teatralnych Cypriana Norwida i Karola Wojtyły, ich rozeznanie w konwencjach teatralnych swoich czasów oraz osobistą ocenę tych trendów. Szczególny akcent położony zostaje na wizję teatru, jaką można odnaleźć w pismach obu autorów jako sztuki odzwierciedlającej dramatyzm rzeczywistości, a zarazem mającej ścisły związek z sakralnością. Rozdział poświęcony poetyce dramatów jest już wstępem do rozważań nad ich antropologią poetycką. Przedstawia środki, które służą ukazaniu określonej wizji człowieczeństwa, w tym zabiegi mniej oczywiste: dłuższe milczenie, monologi, kontemplacyjne zatrzymania akcji, medytacyjność. Przede wszystkim podjęty zostaje temat prymatu słowa, w dalszej kolejności czasowość dramatów, na koniec zagadnienia genologiczne. Rozdział antropologiczny został podzielony na dwie części, z których pierwsza poświęcona jest grze wolności. W perspektywie teodramatycznej każdy człowiek staje przed wyborem sposobu, w jaki rozegra swoją wolność: na sposób dramatyczny bądź niedramatyczny. Przekonanie to ilustrują liczne przykłady z dramatów obu autorów, obfitujące w momenty otwierające bohaterów na nowy wymiar wolności. Druga część tego rozdziału jest kulminacyjna. Konkretne postaci ukazane są w niej jako osoby w sensie teo-dramatycznym, to znaczy w odniesieniu do jednostkowej misji, jaką mają wypełnić, definiując się w działaniu, a zarazem włączając w jedyny dramat Boga-Człowieka. Rozdział piąty jest konkretną propozycją komparatystycznej interpretacji Krakusa Cypriana Norwida i Promieniowania ojcostwa Karola Wojtyły w świetle Teodramatyki, a także przy uwzględnieniu zbieżności w prezentowanym przez obu autorów artystycznym odniesieniu do Biblii. W miejsce zakończenie proponuje się inną paralelną interpretację dwu utworów, tym razem w świetle źródeł personalizmu i myślenia o człowieku jako osobie. Celem jest nie tylko ukazanie różnic w podejściu personalistycznym oraz teodramatycznym, lecz także wskazanie na interesującą zbieżność źródeł, z jakich czerpią oba możliwe narzędzia do badania antropologii w dramacie.

      Wyobraźnia. Osoba Teodramat. Antropologia poetycka
    • Poetiken des Scheiterns

      Formen und Funktionen unökonomischen Erzählens

      Stellt das Scheitern in Form von Bankrott und Börsencrash häufig den dramatischen Endpunkt einer ökonomischen Unternehmung dar, so gilt für die Literatur nachgerade das Gegenteil. Der literarische Text macht den Misserfolg zum Ausgangspunkt einer Poetik des Scheiterns. Die Beiträge des Bandes untersuchen Erzählungen von Spekulanten, Versagern und Müßiggängern und interessieren sich für die ästhetischen Verfahren, durch welche die Thematik des Scheiterns von der Handlungs- und Figurenebene auf die Ebene des Erzählens übertragen wird. Die dabei sichtbar werdenden Formen der Verschwendung, Verknappung oder Verweigerung werden als Modi eines unökonomischen Erzählens perspektiviert, insofern sie den Prinzipien der Zielgerichtetheit und Effizienz zuwiderlaufen und sich gattungs- oder epochenspezifischen Erwartungen widersetzen. Auf diese Weise entzieht sich die Literatur Funktionalisierungsansprüchen und stellt ihre Widerständigkeit aus.

      Poetiken des Scheiterns
    • Scham und Schrift

      Strategien literarischer Subjektkonstitution bei Duras, Goldschmidt und Ernaux

      • 285 stránek
      • 10 hodin čtení

      Das Gefühl der Scham mag angesichts feuilletonistischer Beschwerden über die Schamlosigkeit der zeitgenössischen Literatur als überholtes Phänomen gelten. Die Studie argumentiert hingegen, dass sich im Rahmen des ‚retour du récit‘ in der französischen Literatur seit den 1970er Jahren ein Strang literarischen Erzählens ausbildet, in dem die Scham zum Brennglas für zeitgenössische Umbrüche wird. Dies geschieht zum einen in Rückbindung an innerliterarische Veränderungen, zum anderen in Bezug auf historische Ereignisse, in denen sich das Subjekt mit einer spezifisch nachmodernen Scham konfrontiert sieht. Hierzu gehören das Erbe der Shoah, die Kolonialgeschichte und Beschämungen spätkapitalistischer Lebenswelten. Unter dem Begriff der ‚hontofiction‘ werden Erzählungen von Marguerite Duras, Georges-Arthur Goldschmidt und Annie Ernaux untersucht. Das Subjekt, das u. a. vom ‚nouveau roman‘ zu Grabe getragen wurde, kehrt hier nicht als ein ‚starkes‘ Subjekt zurück, sondern reflektiert in der Art seiner Rückkehr die eigene Brüchigkeit.

      Scham und Schrift