Jean Portante Knihy

Jeho dvojaký pôvod (po rodičoch Talian, po rodisku Luxemburčan) poznamenal od začiatku jeho život i tvorbu: dráždivé i mučivé otázky, spochybňujúce jeho pôvod, materinský jazyk, aj domov a vlasť sú stálym zdrojom jeho básnického nepokoja, aj „dvojdomého“ charakteru jeho tvorby. Jeho dilema je tá istá, čo stavia Kaina proti Ábelovi a ktorou trpíme všetci – hovorí Sylvestre Clancier, dôverný znalec Portanteho diela – je to dilema povrazolezca, ktorý upína svoje nádeje k povrazu, spájajúcemu dva svety a pritom si čoraz jasnejšie uvedomuje, že ten povraz je len chiméra: toto poznanie sa potom premieta aj do jeho veršov, kde spojovník, typografický prepis povrazu, je rovnakou chimérou – namiesto spájania rozdeľuje...Zrejme tak ako Sisyfos musí večne pred sebou tlačiť balvan, aj Portante musí skrz básne znovu a znovu hľadať a definovať svoju ľudskú i básnickú identitu, pretože denné svetlo zakaždým spáli v noci napísanú knihu a popol slov hovorí už celkom inou rečou... -

Wiersze Jeana Portante’a powstawały w Bibliotece Babel Jorgego Luisa Borgesa, gdzie wszystkie książki z przeszłości, współczesności i przyszłości wchodzą ze sobą w dialog. Francuski poeta bierze na warsztat archetypy takie jak ogień, woda, światło czy cień i posługując się językiem o imponującej skali – od filozoficznej dyskursywności przez potoczność po szamańskie zaklęcia i prorocki słowotok – osadza je w nowych kontekstach, a także sprawdza ich wytrzymałość na lingwistyczne napięcia i przeciążenia. To poezja z jednej strony symboliczna, wizyjna i „natchniona”, lecz głównym jej paliwem jest sam język, etymologia i brzmienie słów, ich melodia, która dla poety często tożsama jest ze znaczeniem. Każde słowo rzuca cień. Opisać te cienie słowami (które też przecież rzucają cień) – oto utopijne zadanie w Po trzęsieniu. Portante, za nakazem Martina Heideggera, szuka w języku „tropu zbiegłych bogów”. Bada metafizyczne promieniowanie tła.

A free spirit, Friedrich Nietzsche wrote, is someone who "thinks otherwise than is expected of him in consideration of his origin, surroundings, position, and office, or by reason of the prevailing contemporary views" (Human, All Too Human,1878). As the German philosopher saw it, one must seek to become "untimely" and remain a "stranger" to one's time in order to question its premises. This view to states of alienation unites the positions of fourteen young Luxembourgish artists in Freigeister, the publication accompanying the celebrations on occasion of the fifteenth anniversary of the Musée d'Art Moderne Grand-Duc Jean. In recent years, Luxembourg's art scene has grappled in a wide variety of ways with the challenges that come with the small yet economically successful country's ongoing transformation. Charting realities between the familiar and the unknown, the artists featured in Freigeister employ photography, painting, and installation as well as film, sculpture, printmaking, and performance art to paint a carefully considered but by no means dispassionate portrait of today's society in an effort to build bridges between identity and the future.

Jean Portantes Lyrik zeichnet sich durch Verdichtung der poetischen Aussage und sprachliche Verknappung aus. Zentrale Themen sind existenzielle Zwischenräume und Grenzbereiche, die Suche nach Orientierung im Labyrinth der Welt, das Verhältnis von Erinnerung und Vergessen sowie die Beziehung zu einer Literatursprache, die nicht die Muttersprache ist. »Die Poesie ist der Ort, an dem ich mich am besten mit der Sprache auseinandersetzen kann. Ich bin als Waisenkind der Sprache geboren. Das heißt, der Schriftsprache. Zu Hause sprachen wir Italienisch, aber in der Schule – dem Ort, an dem wir schreiben lernen – wurde auf Deutsch und Französisch, später Englisch unterrichtet. Mein Schreiben, sei es Poesie oder Prosa, ist autobiographisch. Ich schreibe mich. Mit all der Unklarheit, die das Wort mit sich bringt. Das heißt, dass die Grenze zwischen Realität und Fiktion verwischt. Alles ist wahr, aber nichts ist real.« (Jean Portante)