Dom Spotkań z Historią Knihy

Album prezentuje 200 nieznanych i niepublikowanych w Polsce fotografii z lat 30. XX wieku. Willem van de Poll (1895–1970) – holenderski fotograf i fotoreporter przyjechał w maju 1934 do Warszawy gdzie miał zrobić zdjęcia nowo otwartego lotniska na Okęciu i zlecenie to wykonał. Do Polski powrócił kilka miesięcy później, aby przez trzy tygodnie fotografować Warszawę, Łowicz, Wilno oraz granicę polsko-litewską i polsko-sowiecką. Portretował też członków ówczesnej elity politycznej i artystycznej (m.in. prezydenta Ignacego Mościckiego, ministra spraw zagranicznych Józefa Becka, Wandę Wermińską, Lodę Halamę, Jadwigę Smosarską), śmietankę towarzyską stolicy i arystokrację, lotników, sportowców; fotografował miasto, w tym Starówkę i dzielnicę żydowską, odwiedził Teatr Wielki, Polskie Radio, Centralny Instytut Wychowania Fizycznego na Bielanach, Pałac w Wilanowie, Belweder, Muzeum Cytadeli Warszawskiej i siedzibę warszawskiej policji. W 1934 Rzeczpospolita – po raz pierwszy od odzyskania niepodległości – znalazła się w idealnej (jak się wtedy wydawało) równowadze pomiędzy dwoma swoimi sąsiadami. Stopniowo wychodziła też z kryzysu gospodarczego, rozwijała skrzydła. I taką Polskę, dostatnią i spokojną, można oglądać na prawie 200 kadrach utrwalonych obiektywem aparatu Willema van de Polla. Album zawiera teksty w języku polskim i angielskim.

Ponad 120 nieznanych w Polsce, znakomitych zdjęć, amerykańskiego fotoreportera Johna Vachona, który w latach 1946, 1956 i 1963 odwiedził nasz kraj. Pochodzą one z archiwów amerykańskich: Biblioteki Kongresu USA, Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz prywatnych zbiorów Ann Vachon. Vachon po raz pierwszy przyjechał do naszego kraju tuż po wojnie na zlecenie rządu amerykańskiego. Dokumentował pomoc udzielaną Polsce po II wojnie światowej w ramach United Nations Relief and Rehabilitation Administration (UNRRA). W ciągu pół roku pobytu w Polsce Vachon wykonał kilkaset zdjęć. Fotografował kraj zniszczony wojną i ludzi ciężko doświadczonych przez los. Poza Warszawą odwiedził także wiele innych miast, jak: Gdańsk, Katowice, Wrocław, Kraków, a także wiele mniejszych miast i wsi, gdzie widział zniszczenia, ruiny i niewyobrażalną biedę spowodowane przez okupanta i działania wojenne. Patrzył, jak Polacy z wielkim wysiłkiem, zaangażowaniem, energią urządzają w ruinach swoje domy i warsztaty pracy, odbudowują szkoły, szpitale, fabryki, sklepy, porty, lotniska, jak powracają z robót przymusowych z Niemiec i zesłania na Syberii. Vachon był także świadkiem zmian, jakie dokonywały się w Polsce. Dokumentował atmosferę kraju w warunkach rodzącego się nowego reżimu narzuconego przez komunistów. Kolejne dwie wizyty Vachona w Polsce, w 1956 i 1963 roku wiązały się z jego pracą dla nowojorskiego magazynu ilustrowanego „Look”. Opublikowane tam artykuły przybliżały amerykańskim czytelnikom realia naszego kraju. Vachon powrócił w miejsca, gdzie był podczas pierwszej, wizyty, szukał podobnych klimatów. Zdjęcia z 1956, ukazują zniszczoną po wojnie Warszawę i jej mieszkańców podejmujących trud odbudowy życia. Liczne ruiny w stolicy przypominają o tym, że zaledwie przed kilkunastu laty kraj przeżył kataklizm. Vachon fotografował m.in. w FSO, szkołach, szpitalach, teatrach, kawiarniach, muzeach, na zjazdach związków zawodowych i w Sejmie. Szczególnie fascynował go Pałac Kultury i Nauki, symbol zachodzących zmian, który uchwycił w wielu kadrach – górujący nad Warszawą, lśniący bielą kamiennych ścian monumentalny budynek – w miejscu, gdzie kilka lat wcześniej znajdowało się gruzowisko i nieliczne ocalałe kamienice. Podczas kolejnego pobytu w Polsce fotograf wykonał dla magazynu „Look” serię kolorowych slajdów. Rzecz unikatowa, jak na okres, kiedy powstał ten materiał. Prawdopodobnie to jedne z nielicznych zdjęć Warszawy z pierwszej połowy lat 60. wykonanych i zachowanych w kolorze. Gomułkowska mała stabilizacja w pełnym rozkwicie. Widać wprawdzie ruiny, ale także bardziej przypomina nowoczesną, odbudowaną stolicę – są już prywatne taksówki, dobrze skrojone garnitury, kolorowo ubrana młodzież, w klubach studenckich słucha się jazzu, na staromiejskim murze zawisły awangardowe obrazy socjalistycznych artystów. Sekwencją zasługującą na uwagę jest m.in. seria zdjęć 25-letniej wówczas aktorki Beaty Tyszkiewicz, wschodzącej gwiazdy polskiego kina. Album zawiera teksty w języku polskim i angielskim.

Publikacja dwujęzyczna polsko-angielska. Rozkładana mapa Warszawa z wysoka. Niemieckie zdjęcia lotnicze 1940-45 z National Archives w College Park prezentuje wybór niemieckich zdjęć Warszawy wykonanych przez Luftwaffe w czasie II wojny światowej. W katalogu znalazły się zdjęcia naziemne, rejestrujące wkraczanie wojsk niemieckich do Warszawy w 1939 roku, zdjęcia ilustrujące unicestwienie getta, walki powstańcze z sierpnia i września 1944, wreszcie niszczenie stolicy po zakończeniu Powstania Warszawskiego. Fotografie lotnicze obejmują swym zasięgiem całą mapę ówczesnej Warszawy, tworząc wciągającą detalem panoramę okupowanego miasta. Zaprezentowane zdjęcia są kopalnią informacji i niezwykle pomocnym źródłem w identyfikacji wojennych zdarzeń. Fotografie pochodzą z The National Archiwes w College Park pod Waszyngtonem. W 2007 roku całkowicie zapomniany zbiór odkrył Zygmunt Walkowski, varsavianista specjalizujący się w interpretowaniu zdjęć stolicy z czasów II wojny światowej. Wielość informacji zarejestrowanych na odnalezionych zdjęciach lotniczych stanowi o ich wielkiej wadze dokumentacyjnej