Długi kulturkampf

Poświęcona okresowi zaborów książka Grzegorza Kucharczyka przybliża te działania państwa pruskiego, których celem było zneutralizowanie polskiego przekazu kulturowego i utrwalenie wizerunku Rzeczpospolitej jako kraju bez historii, społecznie i gospodarczo zapóźnionego. Jej podział przedstawiano jako dziejową konieczność, zaś trwałe wcielenie do Prus, a następnie Rzeszy Niemieckiej jako szansę na rozwój cywilizacyjny. W długim dziewiętnastym stuleciu elity niemieckie rozwijały idee uzasadniające konieczność pracy kulturowej na Wschodzie. Grunt dla nich stanowiły wyobrażenie o pruskiej wyższości, mit kulturtregerstwa oraz głęboko już zakorzenione antypolskie stereotypy. Narracja o Polakach (czy szerzej: Słowianach) jako tych, których trzeba stale wychowywać, przewija się w niemieckim dyskursie politycznym oraz w literaturze i z czasem ewoluuje w okresie Wielkiej Wojny przybierając już ton wyraźnie protekcjonalny, czy wręcz agresywny.