Danuta Okon Knihy

Epoka rządów Sewerów (193-235 r.) ostatniej dynastii pryncypatu jest istotna w dziejach Rzymu, przyciągając uwagę czytelników i badaczy. Utrwalony od czasów Augusta porządek państwa opierał się na współpracy cesarza z senatem oraz dogmacie ekspansji terytorialnej. Realizacja tych zasad zapewniała cesarzowi status dobrego princepsa (princeps bonus) i deifikację, podczas gdy ich niewypełnienie groziło uznaniem za złego princepsa (princeps malus) oraz pośmiertnym skazaniem na damnatio memoriae. W administracji dominowali przedstawiciele elity, głównie senatorowie, a w drugiej kolejności ekwici. Relacje princepsów z senatem pogorszyły się z powodu uzurpacjacji i wojen domowych, które były stałym elementem rządów Sewerów. Cesarze tej dynastii sprawowali władzę dzięki współpracy z armią, w której dowódcami byli zarówno senatorowie, jak i ekwici. Septimius Severus, na łożu śmierci, doradzał swoim synom: „Żyjcie w zgodzie, wzbogacajcie żołnierzy, a całą resztą pogardzajcie” (Cassius Dio 77, 15, 2). Relacje Sewerów z senatem były okresowo dobre, jednak princepsi wprowadzali do niego swoich protegowanych, próbując przekształcić go w narzędzie władzy. Rządy tej dynastii można uznać za przełomowe, a ich przedstawicieli za prekursorów dominatu.