Wittlin Józef Knihy

The classic pacifist novel by a major Polish writer, who was nominated for the Nobel Prize At the beginning of the twentieth century the villagers of the Carpathian mountains lead a simple life, much as they have always done. Among them is Piotr, a bandy-legged peasant, who wants nothing more from life than an official railway cap, a cottage, and a bride with a dowry. But then the First World War reaches the mountains and Piotr is drafted into the army. All the weight of imperial authority is used to mould him into an unthinking fighting machine, forced to fight a war he does not understand, for interests other than his own. The Salt of the Earth is a classic war novel and a powerfully pacifist tale about the consequences of war for ordinary men.

English translation of My Lw ow, Antonia Lloyd-Jones--Verso title page.

Eseje Józefa Wittlina stanowią istotną część jego dorobku literackiego. Warto zauważyć, że objętość jego eseistyki wielokrotnie przewyższa dzieła epickie i liryczne, a jedynie jego działalność epistolograficzna może się z nią równać. Ważnym momentem w uznaniu tej twórczości była decyzja Jerzego Giedroycia, który w 1963 roku opublikował w Paryżu "Orfeusza w piekle XX wieku", zbiór zredagowany przez Wittlina. Tom ten umocnił jego pozycję wśród najlepszych polskich eseistów i był symbolem ciągłości kultury polskiej po II wojnie światowej. Niniejsza książka to zbiór tekstów, które można nazwać cieniem Orfeusza, zawierający wypowiedzi, które nie znalazły się w tym kanonicznym zbiorze, mimo że były wcześniej publikowane. Są to teksty rzadziej komentowane, ale często równie głębokie. Zebrane artykuły pokazują, że decyzje Wittlina o wyborze tekstów do Orfeusza nie były jedynie kwestią ich jakości. Wiele z prezentowanych tutaj utworów jest znakomitych i ważnych, co autor musiał zdawać sobie sprawę. Niektóre eseje mogły nie zostać uwzględnione z powodu braku dostępu do źródeł w czasie tworzenia wyboru, a inne wymagałyby tłumaczenia lub były zbyt związane z kontekstem pierwodruku.

Niniejsza książka to zbiór tekstów, które można nazwać cieniem kanonicznego Orfeusza w piekle XX wieku. Zawiera wypowiedzi, które nie znalazły się w eseistycznym opusie, pozostając w jego cieniu, mimo wcześniejszych publikacji. Są to rzadziej komentowane i mniej znane teksty, które jednak głębią myśli i wyrazu dorównują tym zawartym w Orfeuszu. W edycji opublikowano teksty, które wtórują Orfeuszowi, dopowiadają jego myśli lub ukazują drogę do wyrażonych w nim sądów. Lektura zebranych artykułów pozwala szybko dostrzec, że decyzje Wittlina o włączeniu lub pominięciu tekstów nie były uzależnione od ich jakości. Wiele prezentowanych tu utworów jest znakomitych i ważnych, co autor musiał zdawać sobie sprawę. Można przypuszczać, że niektóre eseje czy recenzje nie znalazły się w Orfeuszu, ponieważ Wittlin nie miał do nich dostępu w momencie tworzenia całości, będąc w emigracyjnym odcięciu od krajowych źródeł. Inne teksty, pisane w Ameryce, wymagałyby tłumaczenia z angielskiego lub były silnie związane z miejscem pierwodruku, co mogło wpłynąć na ich pominięcie.

Nowe wydanie krytyczne Soli ziemi Józefa Wittlina umożliwia odkrycie tej fascynującej prozy na nowo. W wielogłosowej powieści autor podejmuje ironiczno-gorzkie refleksje na temat natury ludzkiej, wojny oraz kryzysów kulturowych, które pozostają aktualne i intelektualnie pociągające. To wydanie to prawdziwa gratka dla miłośników pisarza i XX-wiecznej literatury. Bogusław Bakuła oferuje nowatorskie odczytanie utworu w kontekście współczesnych badań nad literaturą postkolonialną oraz dyskursem maskulinistycznym, umiejscawiając go w szerszym kontekście literatury galicyjskiej. Pasjonująco przedstawia również kontekst, który pozwala włączyć Sól ziemi do współczesnych rozważań na temat Galicji, monarchii Austro-Węgierskiej oraz stanu kultury przed Wielką Wojną. Bogaty aparat przypisów ułatwia współczesnemu czytelnikowi pełniejsze zrozumienie bogatego świata powieści osadzonej na schyłku monarchii habsburskiej. Edycja zawiera fragment niedokończonej drugiej części trylogii Powieść o cierpliwym piechurze, zatytułowanej Zdrowa śmierć, oraz późniejsze teksty Wittlina, co pozwala śledzić ewolucję jego myśli na przestrzeni czterech dekad.

Drugi tom esejów jednego z najważniejszych polskich pisarzy XX wieku. Orfeusz w piekle XX wieku tom esejów Józefa Wittlina, który ukazał się w układzie zaproponowanym przez autora nakładem paryskiego Instytutu Literackiego w 1963 roku. Problematyka w nim poruszana dwudziestowieczny kryzys wartości moralnych, konsekwencje wojen dla ludzkiej świadomości i kultury, zobowiązania pisarskie, los emigrantów i wygnańców, ale także impresje z podróży, lektur i spektakli teatralnych oraz wspomnienie Lwowa tworzy zróżnicowaną wewnętrznie całość, imponującą intelektualną odwagą i etyczną wrażliwością. Przez dziesięciolecia pozostawał poza krajowym obiegiem literackim, wznowiony został w 2000 roku przez Wydawnictwo Literackie. Niniejsze wydanie Instytutu Literatury jest pierwszą edycją krytyczną tego dzieła.

Orfeusz w piekle XX wieku tom esejów Józefa Wittlina, który ukazał się w układzie zaproponowanym przez autora nakładem paryskiego Instytutu Literackiego w 1963 roku. Problematyka w nim poruszana dwudziestowieczny kryzys wartości moralnych, konsekwencje wojen dla ludzkiej świadomości i kultury, zobowiązania pisarskie, los emigrantów i wygnańców, ale także impresje z podróży, lektur i spektakli teatralnych oraz wspomnienie Lwowa tworzy zróżnicowaną wewnętrznie całość, imponującą intelektualną odwagą i etyczną wrażliwością. Przez dziesięciolecia pozostawał poza krajowym obiegiem literackim, wznowiony został w 2000 roku przez Wydawnictwo Literackie. Niniejsze wydanie Instytutu Literatury jest pierwszą edycją krytyczną tego dzieła.