Bastek Grażyna Pořadí knih

Obrazy mówią, choć nie zawsze wprost. Podobnie jak poezja, do każdego mogą przemówić inaczej. Uważne patrzenie, a w konsekwencji widzenie, to najprostszy sposób, aby przełamać onieśmielenie wobec sztuki i pokonać dystans dzielący widza i „milczący” obraz. A zatem obrazy mówią do zaciekawionych nimi widzów, ale czy mogą ze sobą rozmawiać? W książce jest wiele przykładów, w których malarze nowocześni i współcześni nawiązują do dzieł dawnych mistrzów, np. Éduard Manet w Śniadaniu na trawie bawi się motywem z Koncertu pasterskiego Tycjana. Są również zestawienia mniej oczywiste, ze względu na podobieństwo tematów, wyrazu albo funkcji. W rozdziale Dyptyki. Dewocja i adoracja jest mowa o piętnastowiecznym dyptyku służącym prywatnej dewocji i dziele Warhola, w którym powszechnie adorowana celebrytka Marilyn Monroe zastąpiła Madonnę. Książka jest zachętą do słuchania obrazów i przysłuchiwania się ich rozmowom. Mosty pomiędzy dziełami z odległych epok albo dyskretne dialogi malowideł, które powstały w podobnych czasach, to inspiracje do tego, aby patrzeć i czerpać przyjemność ze skojarzeń i własnych interpretacji.

W drugim tomie Rozmów obrazów obrazy łączą się poprzez artystyczne wyzwania i środki wyrazu, takie jak kolor, światło, faktura, perspektywa oraz optyczne iluzje. Autorzy bawią się w oszukiwanie widza, tworząc granice między rzeczywistością a malarstwem. Prezentowane są przykłady artystycznej wirtuozerii, w tym anamorfoza oraz próby przedstawienia niemożliwego, jak odwzorowywanie burzy. W przeciwieństwie do pierwszego tomu, w którym kluczowym kryterium były tematy i ich reinterpretacje, w tym tomie skupiono się na środkach malarskich. To jednak tylko umowny sposób na zestawienie dzieł z różnych epok i miejsc, ponieważ temat i technika są ze sobą nierozerwalnie związane. Emocje widza kształtowane są zarówno przez przedstawiane treści, jak i sposób ich realizacji. Eseje w obu tomach zachęcają do samodzielnego patrzenia i odkrywania skojarzeń, podkreślając, że w historii sztuki nie ma jednej właściwej interpretacji. Sztuką należy się cieszyć niezależnie od wiedzy, wystarczy mieć odwagę, by patrzeć. Grażyna Bastek, historyczka sztuki i publicystka, specjalizuje się w historii europejskiego malarstwa oraz technikach dawnych mistrzów, a także popularyzuje historię sztuki.