Mikołajczak Małgorzata Knihy

Tematem książki jest regionalizm literacki w Polsce. Autorka trojako oświetla zagadnienia z tego kręgu, rozpatrując je w perspektywie historycznej i teoretycznej oraz w ujęciu interpretacyjnym. Pisze o rozwoju idei regionalistycznej, omawia problemy badawcze, które towarzyszą literackiej regionalistyce, analizuje wybrane tematy literatury regionalnej, a w zakończeniu przygląda się wątkom regionalnym w twórczości Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta. Jej rozpoznania wyrastają z prac nad międzyuczelnianym projektem „Nowy regionalizm w badaniach literackich”. Tytuł książki – wzięty z eseju Antajos Herberta – nawiązuje do mitu o Anteuszu, który jest nazywany „regionalistycznym”. Anteusz to figura synowskiego związku z ziemią, ale także figura klęski w starciu z Herkulesem – te wcielenia wyznaczają bieguny regionalistycznej refleksji i patronują dwóm narracjom obecnym w badaniach nad literaturą regionalną: tellurycznej i konfrontacyjnej. Tytułową metaforę można odnieść również do zainteresowania, jakim cieszy się dziś regionalizm: pod wpływem „mody na regionalizm”, a także przemian kulturowych oraz nowych orientacji w naukach humanistycznych i społecznych wzbogaca się (i zmienia) obszar problemów badawczych – Ramiona Antajosa próbują objąć i ukazać to bogactwo. Jestem przekonana, że wartościowe, potrzebne i oczekiwane opracowanie Małgorzaty Mikołajczak zostanie zauważone, będzie źródłem inspiracji do kolejnych naukowych poszukiwań i impulsem do dyskusji. […] Autorkę interesuje regionalizm jako idea, problem badawczy i literatura bądź praktyka kulturowa. Dzięki takiemu uporządkowaniu treści regionalizm został ukazany w sposób wieloaspektowy, z różnych punktów widzenia. […] Lektura przygotowanej publikacji przekonuje o tym, że Autorka jest badaczką zaangażowaną, autentycznie przejętą ideami regionalnym. Przedstawione analizy są rzetelne, dobrze umocowane w stanie badań, a argumentacja jest przekonująca. Małgorzata Mikołajczak trafnie diagnozuje i nazywa problemy badawcze, mnoży propozycje problematyzacji zagadnień regionalnych, wchodzi w niuanse. W kolejnych szkicach do głosu dochodzi historyk, teoretyk i praktyk nowego regionalizmu, gdyż w tak różnych rolach spełnia się badaczka. Rola tego tomu w serii wydawniczej „Nowy regionalizm w badaniach literackich” będzie nie tylko niezwykle ważna, ale też fundamentalna dla tej serii. Z recenzji prof. dr hab. Elżbiety Dutki Małgorzata Mikołajczak – prof. dr hab., kierowniczka Zakładu Literaturoznawstwa w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Zielonogórskiego, członek Komitetu Nauk o Literaturze PAN, autorka monografii poświęconych poezji Urszuli Kozioł i Zbigniewa Herberta, a także autorka i współredaktorka monografii dotyczących literackiego regionalizmu. W latach 2013–2017 kierowała międzyuczelnianym zespołem realizującym projekt „Regionalizm w badaniach literackich: tradycja i nowe orientacje”. Jest redaktorką naukową serii „Nowy regionalizm w badaniach literackich”.

Propozycja dla rodziców i specjalistów mających na co dzień styczność z osobami z zaburzeniami autystycznymi. Książka dostarcza wiedzy o sposobach radzenia sobie z dzieckiem autystycznym w życiu codziennym oraz zapewnienia jemu i sobie radości ze wspólnego funkcjonowania przez wzajemnego osiągania sukcesów. Zawiera analizę indywidualnych przypadków, z którymi autorka spotkała się podczas swojej pracy terapeutycznej, m.in. - opis i analizę przypadku chłopca autystycznego z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym, - analizę indywidualnego przypadku chłopca z zaburzeniami przystosowania społecznego.

Bohaterem książki jest „Herbert metafizyczny”, „wygnany arkadyjczyk” biorący odpowiedzialność za rzeczywistość, w której rozegrał się metafizyczny dramat, tytułowy „koniec”. Podstawową metodą badawczą jest tu interpretacja tekstu, a dominującą perspektywą – poetyka. Autorka stara się ukazać zasadę organizującą świat poetycki Herberta: „dośrodkowe” ciążenie charakterystycznych dla tej poezji antynomii oraz współistnienie sprzeczności w obszarze paradoksu. Kwestią kluczową jest poetycka wyobraźnia, ujęta jako sfera obrazowania syntetyzująca elementy świata przedstawionego w relacji do metafizycznych aspektów egzystencji, te natomiast dają się uchwycić w odniesieniu do tradycji filozoficznej i literackiej. Zarysowując horyzont tej twórczości jako swoisty pejzaż kultury, autorka pokazuje, że „metafizyczne” przemawia u Herberta głosami wielkich twórców, figur orientacji aksjologicznej i estetycznej, jakimi są Eliot, Rilke, Hölderlin oraz Nietzsche. Trzy pierwsze z wymienionych nazwisk zakreślają potrójny horyzont intertekstualny i wyznaczają wierzchołki metafizycznego trójkąta, na których wspiera się refleksja poety: liryczno- elegijny (Rilke); ascetyczny, sprzężony z imperatywem etycznym (Eliot) oraz religijno-obrzędowy (Hölderlin). Myśl Nietzschego natomiast okazuje się istotna dla religijnego wymiaru poezji Herberta.

'Dla Herberta tradycja polskich romantyków stała się cenna z dwóch powodów. Po pierwsze ze względu na typ Herbertowskiej wyobraźni, w której obecne były element wizyjny oraz uczuciowość. Bliski mu więc był Słowacki, z rówieśników Baczyński, a z europejskich mistrzów - Rilke, tych pokrewieństw nigdy się nie wyparł. Po drugie - z powodu łączenia przez romantyków (a szczególnie przez związkami ze starszą rodzimą tradycją. Osobne przy tym miejsce zajmuje stosunek Herberta do Norwida, poety przecież nie romantycznego, ale należącego de facto w XX wieku do konstelacji wieszczów - zajmującego osobne miejsce w tej samej znakomitej tradycji, będącego też łącznikiem między romantyzmem a nowoczesnością.' Z recenzji wydawniczej - Jacek Patelenz-Łukasiewicz