Skworoda Paweł Szymon Pořadí knih

Chorągiew wojewody pomorskiego Denhoffa, rzucona w tym czasie do boju na rozkaz króla, szybko uległa przeważającej sile wroga. Nadszedł decydujący moment boju kawalerii. Król nakazał zwrot ku oskrzydlającym prawe skrzydło Turkom swoim chorągwiom husarskim, które poprowadził do kontrataku. Manewr ten jednak zbiegł się chyba w czasie z czołowym atakiem tureckim, może nawet niezbyt silnym, bo tylko wiążącym, ale towarzysze polscy z centrum i lewego skrzydła uznali w ferworze walki manewr husarzy za odwrót. Doszło do wybuchu paniki i jazda polska wraz z tymi dragonami Jabłonowskiego, którzy zdołali dosiąść koni, rzuciła się do ucieczki, ścigana według różnych relacji na przestrzeni od pół mili do nawet trzech mil, czyli ponad dziesięciu kilometrów. Ta chaotyczna ucieczka była możliwa głównie przez poświęcenie większej części jednostek dragońskich, wchodzących z kolei w skład grupy hetmana, których spieszeni żołnierze, na skutek zbyt pochopnego rozkazu Jabłonowskiego, położyli głowy pod szable tureckie. Jan III Sobieski uchodził w towarzystwie zaledwie siedmiu jeźdźców. Koniuszy koronny Marek Matczyński podtrzymywał wtedy króla za rękę i podbródek, inny z towarzyszy ucieczki za drugą rękę, a koń niezwykłej siły, gdyż taki tylko był w stanie unieść monarchę ponad lwiej postury, przeskakiwał kolejne przeszkody

W epoce nowożytnej oba sąsiadujące przez Bałtyk państwa zbliżyły się do siebie dzięki związkom dynastycznym, zapoczątkowanym przez małżeństwo Jana, księcia Finlandii (później króla Szwecji Jana III), z Katarzyną Jagiellonką. Trwające przeszło osiemdziesiąt lat panowanie Wazów na tronie polskim okazało się tak niezwykle interesujące, że wydarzenia, które nastąpiły od momentu lekcji Zygmunta III, syna Jana III i Katarzyny Jagiellonki, do dzisiaj budzą kontrowersje i są rozmaicie oceniane przez historyków. Nie ulega jednak wątpliwości, że czas wojen Rzeczypospolitej ze Szwecją, prowadzonych od XVI do XVIII w., począwszy od walk w Inflantach, poprzez wojnę w Prusach (o ujście Wisły), potop szwedzki i zmagania państw podczas wielkiej wojny północnej, był niezwykle ważki w skutkach dla obu państw. Od wyniku toczonych wtedy batalii w bardzo znaczącym stopniu zależał nie tylko sam przebieg wojen, ale także ich ostateczny wynik. Wiele zdarzeń, które miały miejsce podczas działań wojennych, wpłynęło bowiem na proces żmudnych przetargów dyplomatycznych. Czasy te stanowiły też źródło inspiracji artystycznej dla przyszłych pokoleń i do dziś są żywe w świadomości Polaków, zwłaszcza dzięki literaturze...

Prezentowana praca dotyczy głównych wydarzeń z zakresu historii wojskowości, jakie rozegrały się na przestrzeni siedemnastego stulecia. Autor nie poprzestał tylko na przedstawieniu wybranych batalii czy organizacji armii poszczególnych państw, ale ukazał też ramy toczącej się nadal w historiografii polskiej i europejskiej ważnej dyskusji, ogniskującej się wokół problematyki 'rewolucji' albo 'rewolucji militarnej'.