Lidia Ostałowska Knihy

Výjimečná publikace věnující se nejen šoa. Pojednává o osudu Židů za války, ale také Romů, a věnuje se též potrestání viníků. Ústředním a titulním motivem je osud brněnské rodačky Diny Gottliebové-Babbitt (1923–2009), která byla deportovaná z Terezína do rodinného lágru v Auschwitz-Birkenau. Válku přežila díky tomu, že pořizovala přímo pro Mengeleho věrné portréty-akvarely vězněných Romů, které chtěl použít pro svoji pseudovědeckou práci. Od této linie ovšem vede nespočet odboček, věnovaných osudu Romů a Židů před a po holokaustu. Polský originál – Farby Wodne (2011) – byly nominovány na prestižní ceny Nike nebo Ryszarda Kapuścińského.

Romové o stavu naší společnosti vypovídají mnohem více, než bychom chtěli. Vždy se lišili od „většinové“ společnosti, fascinovali ji i dráždili. Evropané Romy ve středověku přijali jako podivuhodnou cizokrajnou šlechtu, ale později se je snažili přimět k asimilaci. Polská reportérka Lidia Ostałowska na osudech Romů na českých sídlištích, polských tržištích nebo v rumunských věznicích a slovenských ghettech ukazuje nejen jejich svébytnou a v každé zemi odlišnou kulturu a více či méně dodržované tradice, ale také vývoj postkomunistických států a jejich vztahy s těmi západoevropskými – například v reakcích na masovou emigraci českých a slovenských Romů do Anglie a Kanady.

A Czechoslovakian Jew who was imprisoned at Auschwitz, Dina Gottliebova-Babbitt (1923-2009) was saved by her artistic abilities. Gottliebova painted the walls of the children's barracks with images of the Disney film Snow White and the Seven Dwarves. When Josef Mengele discovered her talent, he commissioned her to paint watercolor portraits of Roma prisoners. After the war, Gottliebova worked as an animator for Warner Brothers for many years, eventually marrying Walt Disney animator Art Babbitt. Many years later, Gottliebova's Auschwitz paintings were recovered and displayed at the Auschwitz-Birkenau State Museum. When the artist requested that her paintings be returned, her request was denied. The dispute escalated into an international scandal with the American and Polish governments becoming involved. Gottliebova passed away in 2009 without having her works returned. Watercolours is Gottliebova's story. Journalist Lidia Ostalowska reconstructs Gottliebova's time in Auschwitz, with an eye to broader issues of historical memory, trauma, racism, and the relationship between torturer and victim. Drawing on hundreds of accounts of the hellish camp, Ostalowska tells the story of one remarkable woman's incarceration and battle for survival.

W 1943 roku do obozu w Auschwitz-Birkenau trafia Dina Gottliebova, Żydówka z Brna, studentka akademii sztuk pięknych. Ma malować numery na blokach, ale okazuje się, że bardziej potrzebny jest portrecista. Doktor Mengele bada mieszańców cygańskich, odcienie oczu i skóry najlepiej wyjdą na akwareli. W 1942 roku w rodzinie oświęcimskiego kolejarza umiera najmłodsze dziecko. Trzy dni po wyzwoleniu Auschwitz jego syn idzie do obozu po sierotę, która zastąpiłaby zrozpaczonej matce utraconą córkę. Wybiera małą dziewczynkę, węgierską Żydówkę o imieniu Ewa. Jakiś więzień daje mu w prezencie akwarele, które walają się po baraku. W 1963 roku muzeum KL Auschwitz-Birkenau odkupuje obrazy od Ewy. Kilka lat później udaje się odszukać autorkę. Dina Gottliebova mieszka w Stanach, jest żoną znanego Disneyowskiego rysownika Arta Babbitta. Przyjeżdża, ogląda obrazy, prosi o fotografie. A potem milknie, by w połowie lat dziewięćdziesiątych zażądać zwrotu oryginałów... Kto jest właścicielem portretów? Kobieta, która je wykonała? Portretowani Romowie, potraktowani jako modele przedstawicieli podrasy? A może muzeum KL Auschwitz-Birkenau, skrzętnie dokumentujące zbrodnie przeciwko ludzkości? Farby wodne to studium złożoności dziedzictwa powstałego w nieludzkich warunkach. To także próba uchwycenia tego, czym jest tożsamość romska i gdzie kończy się los jednostki, a zaczyna zagłada narodu.

'Bolało jeszcze bardziej to zbiór reportaży, które powstawały w ciągu ostatnich dwudziestu lat. Dwanaście historii z całego kraju, z Przerośli Gołdapskiej, łódzkich Bałut, katowickich Bogucic, Wrotnowa, Białej Podlaskiej. Dwanaście zagmatwanych losów, a tak naprawdę jedna bohaterka – Polska B. Niechciana, zagubiona, gorzej ubrana, cierpiąca na syndrom poaborcyjny. Bolało jeszcze bardziej to niema skarga ludzi, którzy sobie nie radzą. Jednak gdzieś w tle książki Lidii Ostałowskiej znajdziemy także bezcenną opowieść o nas i naszej niewrażliwości społecznej. 'To prawdziwa wizytówka kunsztu reporterskiego Lidii - zbiór tekstów o polskim bólu. Tym z wielokulturowych Mazur, upadającego pegeeru i bezrobotnych Bałut. Część powstała ponad dekadę temu, ale nie straciły aktualności dzięki zdolnościom autorki do podsłuchiwania, rozmawiania i obserwacji. Z mozaiki ludzkich problemów wyłania się obraz kraju w wiecznej transformacji, żyjącego przeszłością i nieodkupionymi winami. Kraju poranionego od morza do gór.' Sylwia Chutnik'

Czego na Śląsku szukał Goethe? Jak Katowice stały się miastem-ogrodem? Dlaczego praca szkodziła kobiecym duszom? Za co walczyli Ślązacy na frontach Wielkiej Wojny? Śląskie Powstania, czyli sąsiedzi przeciwko sąsiadom. Katowicko-Krakowska wojna futbolowa. O czym pisali w listach dziadkowie z Wehrmachtu? Gorole pchają się na Śląsk. Bieda w Stalinogrodzie. Władza ludowa wsiada g�rnikowi na kark. 9 tysięcy g�rnik�w, 100 talon�w na poloneza. Krew na śniegu. Śląska historia pisana na nowo... Reporterska antologia ukazująca historię G�rnego Śląska i kształtowanie się g�rnośląskiej tożsamości odległej od romantycznej tradycji i mitu szlacheckiego dworku. Wielka księga śląskich radości, rozpaczy, życia codziennego. Ponad 120 lat – pomiędzy powstaniem miasta Katowice (1865) a upadkiem muru berlińskiego (1989). Z wycieczkami w głąb (dlaczego technicy śląscy obrazili się na Goethego za wpis do księgi pamiątkowej kopalni „Fryderyk”?). 71 reportaży i dokument�w. Piszą autorzy ze Śląska i spoza Śląska, Polacy, Niemcy, Czesi, Żydzi, Rosjanie. Wielcy reporterzy, wielcy pisarze i zwykli dziennikarze, z prawa, z lewa i centrum. Dzieło pełne niespodzianek, ogrom informacji i refleksji. Uczące, wzruszające i niestroniące od śmiechu. Księga, ciężka na wagę, jest zdumiewająco lekka w czytaniu, bo mądra, ciekawa, dobrze ułożona przez dwoje autor�w wyboru, kt�rzy sami są wybitnymi reporterami. Dobrze, że powstała, takie dzieło należało się od dawna Śląskowi, reszcie Polski i Europie Środkowej. Małgorzata Szejnert Lidia Ostałowska - Pracowała jako reporterka w Przyjaci�łce. Wsp�łpracowała z podziemną „Solidarnością”. Po 1989 związała się z działem reportażu Gazety Wyborczej, gdzie pracuje do dziś. Pisze o tych, kt�rym trudniej – o mniejszościach narodowych i etnicznych, o kobietach, o młodzieży z subkultur i o wykluczonych. Autorka książek reporterskich `Cygan to Cygan` (2000), `Farby wodne` (2011) i `Bolało jeszcze bardziej` (2012), wsp�łautorka wielu zbior�w reportaży. Dariusz Kortko - pracę w „Gazecie Wyborczej” zaczynał w 1991 roku. Jest autorem wielu reportaży o tematyce medycznej i śląskiej. Od 2004 roku redaktor naczelny katowickiej redakcji „Gazety Wyborczej”, wsp�łautor książek: „Dobry zaw�d. Rozmowy z lekarzami” (z Krystyną Bochenek), „Na szczycie stromej g�ry. Opowieści o transplantacjach”, „Czerwona księżniczka” i „Religa” (z Judytą Watołą). Z wykształcenia politolog, jest absolwentem Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego.