Izydora Dąmbska (1904-1983). Mądrość i prawda

Více o knize

Związek wolności z odpowiedzialnością był przedmiotem analiz etyków i filozofów prawa, jednak rzadziej uwzględnia się związek między wolnością a prawdą. Ten związek przybiera różne formy, zależnie od sensu słowa prawda oraz natury relacji. Stoicy zauważyli, że podstawową wolnością człowieka jest wolność od fałszu, co oznacza zdolność do rozpoznawania i akceptowania prawdy. W tym kontekście wolność staje się warunkiem poznania, które odsłania rzeczywisty stan rzeczy, a prawda w znaczeniu ontologicznym jest dobrem istoty rozumnej. Wolność, jako warunek, nabiera wartości instrumentalnej w dążeniu do prawdy. Jednak wolności może towarzyszyć fałsz, który jest świadomym naruszaniem wartości prawdy, na przykład przez nieodpowiedzialną władzę czy propagandę. Wolność od fałszu i możliwość demaskowania go są fundamentem moralności społecznej. Bez prawdy, rozumianej jako negacja kłamstwa, nie może istnieć społeczna moralność. Zakłamanie życia społecznego, objawiające się w używaniu słów bez pokrycia, narusza podstawową wolność człowieka jako istoty rozumnej.