Wojciech Słomski Knihy

Pojęcie personalizmu Wolność - jej znaczenie, rola i ważniejsze orientacje Personalistyczna koncepcja wolności Aspekty społeczne personalizmu

Leon Chwistek należy niewątpliwie do grona wybitnych teoretyków i działaczy polskiej nauki i kultury dwudziestolecia międzywojennego. Ten wybitny malarz awangardy, twórca strefizmu w malarstwie współczesnym, inspirator i jeden z fundatorów polskiej grupy formistów, ceniony i wpływowy krytyk literacki, matematyk, logik, wreszcie pełen temperamentu filozof, publicysta i autorytet intelektualny dla wielu mimo swych rozlicznych zasług pozostaje wciąż postacią nieznaną i niedocenianą. Profesor Chwistek, zarówno jako matematyk i filozof, malarz i literat, profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza, jak i rzecznik formizmu, budzącego wiele kontrowersji nurtu sztuki współczesnej, zdołał wprawdzie skupić wokół siebie grono uczniów i sympatyków w Krakowie i we Lwowie, mimo to jego działalność oraz spuścizna naukowa i artystyczna nie zawsze bywały doceniane przez jemu współczesnych. Zarówno jego koncepcje naukowe, jak i teoria sztuki były wręcz ośmieszane i marginalizowane przez wpływowych reprezentantów polskiego establishmentu kulturalnego tamtej epoki.

Kazimierz Ajdukiewicz, obok Tadeusza Kotarbińskiego, należy do najwybitniejszych filozofów analitycznych wśród przedstawicieli filozoficznej szkoły lwowsko-warszawskiej. W swoim czasie Ajdukiewicz był jednym z wielu filozofów polskich, których urzekły możliwości analizy logicznej do rozwiązywania problemów filozoficznych. Więc chociaż zajmował się głównie szeroko rozumianą logiką, to można go uważać nie tylko za logika, ale też i za filozofa. I właśnie jako filozof odegrał Ajdukiewicz w historii filozofii niebagatelną rolę. Jego zainteresowania badawcze dotyczyły bardzo szerokiego zakresu zagadnień. Wśród najważniejszych dokonań Ajdukiewicza wymienić należy: pierwsze w Polsce (1920) sformułowanie strukturalnych definicji dowodu, wynikania i twierdzenia, wszechstronne opracowanie problematyki definicji, przeprowadzenie głębokich analiz zdań pytajnych, dokonanie klasyfikacji rozumowań oraz sformułowanie kryterium poprawności składniowej wyrażeń (spójność syntaktyczna). Jednak głównym osiągnięciem naukowym Kazimierza Ajdukiewicza jest dyrektywalna teoria znaczenia przedstawiana w wielu artykułach z lat 30. XX wieku. Właśnie ta teoria stanowiła podstawę do sformułowania koncepcji konwencjonalizmu radykalnego, którego przez jakiś czas Ajdukiewicz był zwolennikiem. Kiedy jego teoria znaczenia spotkała się z poważną krytyką, którą uczciwie uznał za słuszną, odstąpił również od zajmowanego stanowiska epistemologicznego i jego poglądy stopniowo ewoluowały ku skrajnemu empirycyzmowi. Trudne do przecenienia są owoce pracy nauczycielskiej Ajdukiewicza i jego zasługi w organizacji i inspiracji życia filozoficznego.