Margarete Wach Knihy

Kino na biegunach to nie tyle historia kinematografii niemieckich epoki politycznego podziału Niemiec, ile głównie próba skonfrontowania ze sobą dwóch sąsiednich i jednojęzycznych, a przecież antagonistycznych kultur filmowych RFN i NRD. Zamysł to z dzisiejszego punktu widzenia tym bardziej intrygujący, że jednego z tych państw już nie ma, a drugie nie jest już tym samym, którym było przed zjednoczeniem. Dlatego tak ważne i fascynujące pozostają historie, które filmy te opowiadały od powstania obydwu republik niemieckich w 1949 roku po akcesje NRD do RFN w roku 1990. Historie, które zjawiska te próbują opisać w ramach różnorakich procesów historycznych i kulturowych. Przedmiotem książki są wiec zarówno filmy wybitne, jak i przeciętne, bo i te pierwsze, i te drugie bywają równie istotne ze względu na to, jak kino komunikuje się z widzami i czego oni sami od niego oczekują. Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Śląski w Katowicach

Publikacja ma służyć wyjaśnianiu pojęć, kontekstu oraz podjętej na nowo ocenie fenomenu tzw. Nowej Fali filmu polskiego w szerokim środowisku międzynarodowym. Ponieważ chodzi o ferment kulturowy obecny zar�wno w kinie polskim, jak i w kinematografiach zachodnich, rodzi się pytanie o filmowe świadectwa rebelii i subwersji, stanowiące swoiste popkulturowe spoiwo, kt�re łączyło Wsch�d i Zach�d po obu stronach żelaznej kurtyny ? fenomen, kt�ry dziś wręcz narzuca się zintegrowanej, transkulturowej historiografii filmu, szeroko w książce reprezentowanej.Autorzy tekst�w zajmują się r�wnież estetycznymi innowacjami tych dzieł, kt�re na przełomie lat 60. i 70. przeciwstawiały się artystycznym konwencjom czas�w im wsp�łczesnych. Nie można tu m�wić jedynie o ruchu w obrębie historii filmu, ale identyfikować należy działania artystyczne podejmowane w trybie swoistej politique des auteurs oraz autonomicznych estetyk, kt�rych wsp�lny mianownik stanowił zmysł nowatorskiej formy. Ukazane zatem zostają poszczeg�lne aspekty Nowej Fali i jej kontynuator�w, sposoby wzajemnego oddziaływania historii wsp�łczesnej oraz historii kultury i filmu, a także poszukiwane są analogie do pokrewnych tendencji rozwojowych w krajach Europy Wschodniej i na Zachodzie.

Als Vertreterin der tschechoslowakischen Neuen Welle ist Vera Chytilová (1929-2014) die erste und de facto einzige Frau, die in der tschechischen Filmbranche zum Erfolg kam. Ihre rebellischen Filme aus den 1960er Jahren machen nicht bei den Widersprüchen des real existierenden Sozialismus halt, sondern loten die Optionen eines künstlerisch subversiven Zugangs zur Realität aus. Während die Aufbruchstimmung der 1960er Jahre das Kino im Westen wie im Osten erfasste, polarisierten ihre ikonoklastischen Provokationen auf beiden Seiten der Berliner Mauer. Aus der heutigen Perspektive erscheinen Revolte, Suche nach neuen Lebensformen, Widerstand gegen das politische Establishment oder formale Experimente als ein gemeinsamer Nenner der filmischen Neuen Wellen in Europa. Vera Chytilová gehörte zu den Gallionsfiguren dieses Aufbruchs, bezahlte dafür aber im Gegensatz zu ihren westlichen Kollegen einen hohen Preis. Nach der Niederschlagung des Prager Frühlings verschwanden Chytilovás Filme in den Giftschränken der Zensur, sie selbst wurde mit einem Berufsverbot belegt.

Die umfassendste deutschsprachige Monographie über den bedeutenden polnischen Filmemacher Krzysztof Kieslowski (1941-1996) beleuchtet seinen Einfluss auf das Kino der moralischen Unruhe und seine Rolle als Wertevermittler. Mit dem Filmzyklus „Dekalog“ erlangte Kieslowski breite Aufmerksamkeit, während die Drei Farben Trilogie die Kinowelt begeisterte. Die Monographie untersucht sein Leben, Werk und die hinterlassenen Spuren, ergänzt durch einen umfangreichen Anhang mit Biblio-, Filmo-, und Discographie, einer Liste von Filmpreisen sowie wichtigen Internetadressen. Erstmals in deutscher Sprache wird eines seiner Drehbücher (Paradies) veröffentlicht. Die Neuauflage verfolgt die Rezeption von Kieslowskis Werk in Polen und international, einschließlich der von anderen Regisseuren umgesetzten Drehbücher, wie Tykwers Heaven, und bietet einen aktuellen Überblick über die internationale Forschung zu Kieslowski. Pressestimmen zur Erstauflage loben die Monographie als „harte Kost, die sich allemal lohnt“ (Cinema) und als „gelungenen Band, der Lust macht auf Kieslowskis Filme“ (Schnitt). Zudem wird die Studie als hilfreich für eine grundlegende Orientierung im Kieslowskiana-Kosmos beschrieben und als „stilistisch sauber, formidabel recherchierte Werkanalyse“ gewürdigt (Sächsische Zeitung).