Potocka Maria Anna Knihy

W latach 1942–1945 Zofia Posmysz była więźniarką Auschwitz-Birkenau. Pracowała w kuchni i magazynie żywności jako szrajberka. Przeżyła marsz śmierci do KL Ravensbrück, ostatnie miesiące wojny spędziła w obozie Neustadt-Glewe. Po wojnie poświęciła się działalności literackiej i edukacyjnej. Została dziennikarką, za swoją misję przyjęła świadczenie o Holokauście. Bogato ilustrowana publikacja stanowi zbiór jej wspomnień i opowieści zarejestrowanych przez Marię Annę Potocką. Książce towarzyszy film DVD zawierający świadectwo Zofii Posmysz nagrane w 2012 roku.

Tamara Łempicka (1898–1980) to najbardziej znana polska artystka na świecie. Jej obrazy należą do najchętniej kupowanych i osiągają zawrotne ceny na aukcjach. Królowa art déco pochodziła z zamożnej, wpływowej rodziny. Od najmłodszych lat interesowała się sztuką, z którą często obcowała. Elegancka, błyskotliwa skandalistka w Paryżu zrobiła furorę swymi portretami o świetlistych, żywych kolorach z wyraźnymi cieniami i w niestandardowej stylizacji. Z tego okresu pochodzą Autoportret w zielonym bugatti, Portret Iry P. oraz akty Andromeda i Kobieta z gołębiem. Po wyjeździe do Stanów Zjednoczonych malowała głównie portrety gwiazd Hollywood, słynąc przy tym z bujnego i dekadenckiego stylu życia. Szczególne miejsce w twórczości Łempickiej zajmują akty. Doskonałym przykładem jest Piękna Rafaela, arcydzieło art déco, które oddaje zmysłowość modelki i akcentuje jej cielesność.

Książka niemieckojęzyczna Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie (MOCAK) i Centrum Sztuk Prześladowanych w Solingen zadały szereg pytań - filozofom, historykom, psychiatrom, artystom, kuratorom i pisarzom - które wydają się dzisiaj mieć największe znaczenie w tym kontekście: postawiono pytanie o pamięć o Holokauście, jak ją opisać i gdzie przebiegają granice wolności artystycznej. Książka próbuje podjąć temat odpowiedzialności za Holokaust.

Historia wpisuje się w geografię i tym samym wyznacza specjalne miejsca na planach miast oraz mapach krajów. Desperacja – oraz skuteczność – z jaką Oskar Schindler walczył pod koniec wojny o ratunek dla „swoich” Żydów, naznaczyły prowadzoną przez niego fabrykę Emalia heroiczną sławą. Stała się miejscem pielgrzymek i wzruszeń. MOCAK – reagując na częste pytania widzów – przygotował dokument, który ukazuje pełną historię miejsca, i równocześnie deklaruje godne wpisanie się w nią.

Przewodu myślowego Potocka dokonuje z maestrią prestidigitatora, ale też z urzekającą precyzją, wciągając czytelnika w ryzykowne rejony i zostawiając go w przepastnych miejscach, skąd musi wyjść samodzielnie. Czytelnika ujmuje pasja i magnetyczna przyjemność refleksji… A najciekawsze, kiedy niespodziewanie schodzimy z autorką na marginesy, poza granice wywodu, gdzie używana przez nas i niejako zakontraktowana między autorem a czytelnikiem logika dyskursu nie obowiązuje i nie działa, i gdzie mają miejsce osobliwe myślowe zdarzenia i przecieki… Po czym lądujemy w całkiem nieoczekiwanym miejscu. Anna Maria Potocka – krytyk, kurator, teoretyk sztuki, autorka książek z zakresu filozofii sztuki, doktor nauk humanistycznych. Od 2010 dyrektor Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK. Członkini Międzynarodowego Stowarzyszenia Artystów i Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki. Krystian Lupa