Marcin Świetlicki Knihy

Marcin Świetlicki (1961 - v autoironickom komentári vlastného stručného životopisu vyzdvihuje fakt, že prišiel na tento svet v deň Božieho narodenia, rovnako ako poľský národný veštec, básnik Adam Mickiewicz), autor mladšej strednej generácie poľských básnikov, korektor časopisu "Tygodnik powszechny", leader skupiny "Świetliki", v priebehu deväťdesiatych rokov vydal šesť básnických zbierok (Zimné kraje, Schizma, Zimné kraje 2, 37 básní o vodke a cigaretách, Tretia polovica a Piesne ignoranta).

77 náboženských básní Marcina Swietlického vo výbere Wojciecha Bonowicza. Świetlického zbierka Nesamozrejmé je výberom z tridsaťročnej tvorby jedného z najvýznamnejších súčasných poľských básnikov, ktorý zostavil básnik Wojciech Bonowicz. V prípade týchto veršov ide o iný typ duchovnej poézie, než akú si zvyčajne pod touto nálepkou čitatelia predstavujú. Kniha je rozdelená do 4 častí, ktoré sú koncipované ako príbeh jedného lyrického hrdinu. Duchovná symbolika umožňuje autorovi pozdvihnúť jazyk, povzniesť naráciu, čím vyrovnáva váhu používaných nízkych registrov, nedbalej a triviálnej reči. Ak je Świetlickému blízke jedno chápanie viery, potom je to také, v ktorom má stále miesto hľadanie Boha a súčasne hľadanie samého seba. A v ktorom jazyk viery, hoci dotýkajúci sa životnej skúsenosti, je zároveň rečou na hranici mlčania, nedopovedania, nejasnosti. V autorovom prístupe je viera vždy rizikom, vkladom v tej najvyššej stávke, otázkou bez definitívnej odpovede.

Z dystansu trzech dekad, jakie upłynęły od chwili wydania książkowego debiutu Marcina Świetlickiego, widać wyraźnie, że horyzontu lektury jego wierszy nie wyznacza już dzisiaj współczesność pojęta jako artystyczna przygoda tej czy innej generacji, ale wielopokoleniowa perspektywa historyczna, sięgająca co najmniej pierwszej połowy XIX wieku. Twórczość autora Zimnych krajów należy już bowiem nie tylko do historii najnowszej poezji polskiej, ale do historii poezji w ogóle, a jego wiersze są niezbywalnym elementem rodzimej tradycji literackiej. Nie znaczy to oczywiście, że zakres i siła ich oddziaływania zostały już raz na zawsze określone. O dalszych losach tej poezji zadecyduje sposób, w jaki będzie ona czytana, pamiętana i interpretowana. Niniejszy wybór wierszy, uzupełniony komentarzami wnikliwych i uważnych czytelników twórczości Świetlickiego, ma być przede wszystkim zachętą do podjęcia tego lekturowego zobowiązania, przed którym stawia nas zawsze poezja najwyższej próby. Tomasz Kunz

Ludzie, których spotykał, najczęściej mówili do niego, mówili i mówili. Uważali, że to zbliża ich do niego. Byli przekonani, że wiedzą o nim wszystko, ponieważ mówili do niego i mówili tak rozpoczyna się najnowsza książka poetycka Marcina Świetlickiego. A kończy ją tytułowy dla całego tomu wiersz Sierotka: Jestem chłopcem z martwego miasteczka. / Jestem chłopcem z martwego ośrodka. / To przeze mnie przepływa niezmiennie / mała rzeczka, Sierotka. Nowe wiersze Marcina Świetlickiego osadzone są w naszym tu i teraz, w otaczającej nas codzienności. Obserwacja przyrody, podsłuchane rozmowy, język polityki i mediów, niechęć wobec narzuconej zbiorowości, stają się tu punktem odniesienia dla zapisu. Bohater tych wierszy jest typem samotnika podejrzliwym wobec wspólnotowych haseł i ideologii przemądrzałych nieudaczników, chodzi własnymi ścieżkami. Tytułowa sierotka to także pewien rodzaj osamotnienia. Powracają teksty z Polską i o Polsce uważny czytelnik odnajdzie kilka autotematycznych nawiązań i tropów do dawnych wierszy poety. Jak mówi autor: Ta książka na pewno nie spodoba się Ministrowi Glińskiemu, Ministrowi Czarnkowi, Krytyce Politycznej, Gazecie Wyborczej, Arcybiskupowi Jędraszewskiemu i różnym młodoliterackim influensiarzom. To mnie uszczęśliwia. Sierotka czternasty tom wierszy Marcin Świetlickiego, na który składa się sześćdziesiąt sześć premierowych tekstów z lat 20192022, ukazuje się w czasie, w którym mijają trzy dekady od opublikowania przez poetę debiutanckich Zimnych krajów.

Audiobook Wiersze (autor, lektor i przypadkowe lafiryndy) to Marcin Świetlicki do słuchania. Sto tekstów poetyckich, dwie płyty CD. Przekaz zdecydowanie dla wrażliwych! tak sobie myślę pisze Marcin Świetlicki że jest to moje pierwsze w pełni autorskie solowe dzieło, mimo że paradoksalnie w jego nagraniu wzięło udział kilkadziesiąt osób, ale mam silne przeczucie, że wreszcie po raz pierwszy zrealizowana została w pełni moja koncepcja, oj, jak ja lubię mieć kontrolę nad całością, oj, jak ja lubię, mam nadzieję, że jakoś sobie poradziłem, jako zupełny samotnik, który nauczył się z wielkim wysiłkiem pracować z ludźmi, a że rzeczy typowe mnie niekoniecznie interesują, to wymyśliłem sobie kształt tego nietypowego audiobooka Wydawnictwo Wiersze (autor, lektor i przypadkowe lafiryndy) składa się z książki w twardej oprawie, zawierającej esej Marcina Świetlickiego oraz dwóch płyt CD. Na płycie pierwszej (autor i lektor) wiersze czytają Marcin Świetlicki oraz znakomity lektor filmowy Marek Lelek. Znalazły się tu zarówno wiersze sierotki, jak również teksty nieśmiertelne i ponadczasowe. Na płycie drugiej (przypadkowe lafiryndy) wiersze czytają specjaliści branży knajpianej, dyplomowany tramwajarz, listonosz, a także ludzie świata nauki, kultury, teatru, literatury oraz muzyki za każdym razem postaci charyzmatyczne, m. in.: Bożena i Lech Janerkowie, Ryszard Tymon Tymański, Paulina Owczarek, Małgorzata Tekla Tekiel, Dariusz Dudziński, Joanna Jodełka, Miho Iwata, Grzegorz Dyduch, Mariusz Czubaj, Alina Kamińska, Stanisław Heropolitański, Karolina Kowalska, Michał Dymny, MC Robak, Marszałek i Legendarny Afrojax. Całości patronuje duch Richarda Brautigana!

Wyważony zmysłowy brutalizm, stany uniesienia w marynacie spleenu, słodko-kwaśna ironia; zjawiła się i śmierć, która ma wyraźnie posmak miłości. 49 wierszy kończy mocne, acz cyniczne, postanowienie poprawy. Drugie wydanie książki.