Agata Tuszyńska Knihy

Současná polská spisovatelka a reportérka Agáta Tuszyńská se vydala po stopách známého spisovatele, nositele Nobelovy ceny, Issaca Bashevise Singera, od jeho narození v polském městečku Leoncině až do jeho smrti v Miami Beach na Floridě. Využívá vzpomínek lidí, kteří spisovatele znali a rovněž i těch, kteří znali prostředí starého Polska, v němž vyrůstal."Singer, jediný nositel Nobelovy ceny za Židovskou literaturu a bezdomovský židovský jazyk", píše autorka, "autor Hlupáka Gimpla, Rodiny Moskatovy a Kejklíře z Lublinu, pocházel ze židovské rodiny usazené nad Vislou dlouhá léta. Lze předpokládat, že nebýt války a Hitlerova běsnění, mohli bychom navštěvovat jeho hrob na židovském hřbitově v Husí ulici ve Varšavě, nedaleko míst, kde strávil dětství a mládí. To, že se ocitl za oceánem a jeho literární zralost připadla Americe, se zdá být otázkou historické náhody." Kniha je psána poutavě, autorka využívá vyprávění přímých svědků, což vede k oživení celého textu.

Szokująca i wzruszająca na przemian autobiograficzna opowieść Agaty Tuszyńskiej, która po latach dotkliwej samotności i lęku postanawia odnaleźć swoją tożsamość. Punktem wyjścia wspomnień dziennikarki są jej dziewiętnaste urodziny, kiedy to matka autorki postanawia zdradzić jej długo ukrywaną prawdę o swoim pochodzeniu. Agata dowiaduje się, że w połowie jest Żydówką. Świat dzieciństwa, wypełniające go wspomnienia zmieniają odcień i koloryt. Doskonale zapamiętane, ale niezrozumiane przez dziewczynkę, którą kiedyś była antysemickie odzywki słynnego ojca nabierają nowego znaczenia. Koniec końców rozliczenie z przeszłością, próba odnalezienia śladów i wyjaśnienia rodzinnych sekretów przynoszą jednak dorosłej już Agacie oczyszczenie. Bohaterka i autorka w jednej osobie odnajduje swoje korzenie, a wraz z nimi wielką miłość - Żyda polskiego pochodzenia, który obrał los emigranta i osiedlił się za oceanem.

Odważna i nowatorska biografia, która jest nie tylko historią żydowskiego pisarza, ale również opowieścią o Polsce, z którą Singer czuł się bardzo związany. Issac Bashevis Singer urodził się w Leoncinie pod Warszawą, zmarł w Miami Beach na Florydzie. Opuścił Polskę w 1935 roku i nigdy do niej nie wrócił. Nigdy też nie przestał o niej pisać, umieszczając panoramę żydowskiego losu w dekoracjach znad Wisły. Pisał po żydowsku, w języku przodków, języku duchów i demonów. Uhonorowano go Nagrodą Nobla. Wydanie to zawiera niepublikowane dotąd w Polsce fotografie z archiwów krajowych i zagranicznych.

Historia życia prekursorki polskiego feminizmu Irena Krzywicka wyprzedzała czasy, w których żyła. Odważnie głosiła swe poglądy, wywierając wpływ na innych. Nie bez powodu uważano ją za jedną z najbarwniejszych postaci przedwojennej Warszawy. Pisarka i feministka, eseistka, tłumaczka, przyjaciółka skamandrytów, a ponadto propagatorka świadomego macierzyństwa, antykoncepcji i edukacji seksualnej. Nieustannie towarzyszyła jej aura sensacji i skandalu. Jedni określali ją jako gorszycielkę i kobietę bezwstydną, inni uwielbiali za odwagę, konsekwencję i bezkompromisowość. Otaczała się najbardziej znanymi postaciami międzywojennej bohemy artystycznej, wielokrotnie portretował ją Witkacy. O jej romansie z Tadeuszem Boyem-Żeleńskim plotkowała cała stolica. Krzywicka oddała serce Boyowi, jednak jej największą miłością byli dwaj synowie. Wiele w życiu osiągnęła, wiele też straciła. Wojna zabrała jej męża i przyjaciela, choroba uwielbianego syna. Agata Tuszyńska najpierw w Wyznaniach gorszycielki spisała wspomnienia Krzywickiej, a po jej śmierci powróciła do tej historii w książce Długie życie gorszycielki łącząc biografię z narracją literatury faktu. Przeprowadziła dziesiątki rozmów, odnalazła niepublikowane wcześniej dokumenty. Dzięki temu książkę o Krzywickiej czyta się jednym tchem, jak najlepszą powieść.

Jedna z najpiękniejszych książek o miłości, odchodzeniu i bólu rozłąki. Nowe, uzupełnione o obszerne posłowie wydanie. Ćwiczenia z utraty to zapis kilkunastu ostatnich miesięcy wspólnego życia Agaty Tuszyńskiej i jej męża, krytyka literackiego, tłumacza i podróżnika, emigranta ‘68 roku, Henryka Dasko. To rzeczowo, prawie na „gorąco” spisywany dziennik, odsłaniający grozę i rzeczywistość choroby ostatecznej oraz to, że śmierci nie da się oswoić. Z drugiej strony to piękna, emocjonalna książka poetycka. Opowieść o miłości i walce o życie, a w końcu o godność umierania. Dzielili życie przez kilkanaście lat. Między kontynentami, z daleka, kawałkami wydzieranymi z pracowitego czasu obojga – dni, tygodnie, rzadko więcej, bo były obowiązki, odpowiedzialność, jego dzieci, jej studenci, książki, biznesowi partnerzy. Ich czas miał się właśnie zacząć. Wybrali dla siebie wspólny warszawski adres. Ale mężczyzna, którego kochała i z którym miała się zestarzeć śmiertelnie zachorował. Wyrok był nagły i jednoznaczny – nowotwór złośliwy mózgu. Nie było nadziei. W geście obrony mówili o miłości: „Będziemy walczyć, będziemy razem. Nie poddamy się”. Ta książka to terapia, pożegnanie i swoisty pomnik dla ukochanej osoby. Agata Tuszyńska – pisarka, poetka, reportażystka. Autorka wielu bestsellerowych biografii: Isaaca Bashevisa Singera, Ireny Krzywickiej, Wiery Gran, Józefiny Szelińskiej (narzeczonej Brunona Schulza), a także osobistej książki o odkrywaniu żydowskiej tożsamości (Rodzinna historia lęku). Mama zawsze wraca z ilustracjami Iwony Chmielewskiej (2020) to opowieść dziecka mierzącego się ze światem wojny. Wydała kilka tomików wierszy (i znowu list, adresat nieznany, miejsce przy oknie, nadzieja 2…). Jej książki tłumaczone są na kilkanaście języków. Laureatka Nagrody Polskiego PEN-Clubu im. Ksawerego Pruszyńskiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie reportażu i literatury faktu (1993). W 2015 roku została uhonorowana srebrnym medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis.

Wspomnienie autorki o losach jej babki Żydówki w czasie wojny, o wyjściu z getta warszawskiego i przetrwaniu na fałszywych papierach trzymanych w tytułowej czarnej torebce.

Irena Krzywicka znana jest głównie ze swojej działalności przedwojennej. Pisarka, eseistka, tłumaczka, przyjaciółka skamandrytów, a ponadto feministka, propagatorka świadomego macierzyństwa, antykoncepcji i edukacji seksualnej. Nieustannie towarzyszyła jej aura sensacji i skandalu. Otaczała się najbardziej znanymi postaciami bohemy artystycznej, wielokrotnie portretował ją Witkacy. O jej romansie z Tadeuszem Boyem-Żeleńskim plotkowała cała stolica. O tym wszystkim napisała w swojej autobiografii, „Wyznania gorszycielki”.W 1939 roku Krzywicka miała 40 lat. Dożyła lat 95. „Długie życie gorszycielki” jedynie pobieżnie przedstawia lata międzywojenne, głównie skupia się na tych późniejszych. Począwszy od wojny, podczas której Krzywicka (Żydówka) ukrywała się pod fałszywym nazwiskiem w Warszawie, poprzez ciężkie lata stalinizmu, ambasady Paryża, literacki warszawski „salon”, jaki urządziła w swym mieszkaniu, i wreszcie życie na emigracji, najpierw w Szwajcarii, a potem we Francji. Agata Tuszyńska połączyła biografię z narracją literatury faktu. Przeprowadziła dziesiątki rozmów, odnalazła niepublikowane wcześniej dokumenty. Dzięki temu historia życia Krzywickiej przykuwa uwagę jak najlepsza powieść.

19 listopada 1942 roku. Na rynku w Drohobyczu zostaje zastrzelony Bruno Schulz. Kilka lat później Sklepy cynamonowe i Sanatorium pod Klepsydrązdobywają status arcydzieł i rozpoczynają wędrówkę do kanonu światowej literatury. Legenda genialnego artysty zaczyna żyć własnym życiem. Pośmiertnym sukcesom Schulza z pewnego oddalenia przygląda się tajemnicza kobieta-- To Juna, znana czytelnikom z dedykacji do Sanatorium pod Klepsydrą.

Warschau, 1941/42. Tagsüber kümmert sie sich um ihre kranke Mutter, abends ist sie der Star des Ghettos. Wunderschön und geheimnisvoll, so erleben die Besucher die 25-jährige Sängerin allabendlich auf der Bühne des Café Sztuka, wo sie zumeist von Władysław Szpilman am Klavier begleitet wird, von dem Mann, den Polanski in seinem Film »Der Pianist« weltberühmt machen sollte. Kurz nach den ersten Deportationen flieht Wiera Gran aus dem Ghetto und überlebt den Holocaust. Nach dem Krieg kehrt sie nach Warschau zurück, doch Szpilman beschuldigt sie der Kollaboration mit den Nazis. Obwohl Wiera Gran von diesem Vorwurf freigesprochen wird, bleibt das Stigma an ihr haften. Wo sie auch auftritt, in der Carnegie Hall oder in Israel, allein oder mit Charles Aznavour, immer wieder wird sie mit einer Vergangenheit, die nicht die ihre ist, konfrontiert. Vereinsamt, verbittert und vergessen stirbt Wiera Gran 2007 in Paris. Agata Tuszyńska konnte das Vertrauen der Sängerin gewinnen und mit ihr sprechen. Geschrieben hat sie ein Buch über den Lebenskampf einer Frau, ein hartes und gleichsam warmherziges Plädoyer gegen die Grausamkeit des Schicksals.